ಇಡಗುಂಜಿ ದೇವಾಲಯದ ಇತಿಹಾಸ
ಪೌರಾಣಿಕ ಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ‘ದ್ವಾಪರ ಯುಗದ’ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಮಹಾನ್ ಸಂತರು ಬದರಿಕಾಶ್ರಮದಲ್ಲಿ ಸುತ-ಪೌರಾಣಿಕರನ್ನು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣನು ‘ಕಲಿಯುಗ’ದಲ್ಲಿ ಮುಂಬರುವ ದೋಷಗಳನ್ನು ತೊಡೆದುಹಾಕಲು ಸೂಚಿಸಿದ್ದನು. ದೈವಿಕ ಸಂತ, ವಾಲಖಿಲ್ಯ ಕುಂಜವನ ಮಹತ್ವವನ್ನು ನಿರೂಪಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದನು. ವಾಲಖಿಲ್ಯನು ಇತರ ಅಮರ ಸಂತರೊಂದಿಗೆ ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಯಾಗಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದನು. ಈ ಯಾಗದಲ್ಲಿ ಅವರು ಅನೇಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಬೇಕಾಯಿತು. ಇದರಿಂದ ಉದ್ರೇಕಗೊಂಡ ವಾಲಖಿಲ್ಯನು ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನನ್ನು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದನು. ಉದಾತ್ತ ಸಂತನಾದ ನಾರದನು ವಾಲಖಿಲ್ಯನನ್ನು ನೋಡಲು ಭೂಲೋಕಕ್ಕೆ ಬಂದನು. ನಾರದನು ಸೌಹಾರ್ದಯುತವಾಗಿ ಮತ್ತು ಸಂತೃಪ್ತಿಯಿಂದ ಸ್ವಾಗತವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದನು. ವಾಲಖಿಲ್ಯನು ತನ್ನ ಕಷ್ಟಕರ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ದೈವಿಕ ಸಂತನಿಗೆ ವಿವರಿಸಿದನು ಮತ್ತು ಅವನ ದಾರಿಯಲ್ಲಿನ ಅಡೆತಡೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಪರಿಹಾರಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುವಂತೆ ವಿನಂತಿಸಿದನು. ಆಗ ನಾರದರು ನಿನ್ನ ಯಾಗಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ತೊಂದರೆಗಳು ಬಾರದಂತೆ ಯಾಗವನ್ನು ಆರಂಭಿಸುವ ಮುನ್ನ ವಿಘ್ನನಿವಾರಕನಾದ ಗಣೇಶನನ್ನು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸು ಎಂದು ಸಲಹೆಯನ್ನು ನೀಡಿದನು.
ವಾಲಖಿಲ್ಯನು ನಾರದನನ್ನು ಪೂಜಿಸಲು ಸೂಕ್ತವಾದ ಸ್ಥಳವನ್ನು ತೋರಿಸಲು ಕೇಳಿಕೊಂಡನು. ನಾರದನು ವಾಲಖಿಲ್ಯ ಮತ್ತು ಇತರ ಸಂತರೊಂದಿಗೆ ಸೂಕ್ತವಾದ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಹುಡುಕಲು ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಅಲೆದಾಡಿದನು. ಅವರು ಶರಾವತಿ ನದಿಯನ್ನು ದಾಟಿದರು, ಆ ಸ್ಥಳವು ಹೆಚ್ಚು ಆಕರ್ಷಿತವಾಗಿತ್ತು. ನಾರದನು ಶರಾವತಿಯ ಎಡಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಮೈಲುಗಳ ದೂರದಲ್ಲಿ ಒಂದು ನಿಖರವಾದ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿದನು. ಆ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಕುಂಜರಣ್ಯ ಎಂದು ಹೆಸರಿಡಲಾಯಿತು. ಇದು ಅವರ ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ಅರ್ಹವಾದ ಸ್ಥಳವಾಗಿತ್ತು. ಈ ಸ್ಥಳದ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಾ, ನಾರದನು ಈ ಹಿಂದೆ ದೈತ್ಯ ರಾಕ್ಷಸರ ಸಂಹಾರಕ್ಕೆ ತ್ರಿಮೂರ್ತಿಗಳಾದ ಬ್ರಹ್ಮ, ವಿಷ್ಣು ಮತ್ತು ಮಹೇಶ್ವರರು ಭೇಟಿ ನೀಡಿರುವುದರ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳುತ್ತಾನೆ. ತ್ರಿಮೂರ್ತಿಗಳು ಇಲ್ಲಿ ‘ಚಕ್ರತೀರ್ಥ ಮತ್ತು ಬ್ರಹ್ಮತೀರ್ಥ’ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಸರೋವರಗಳನ್ನು ಸಹ ರಚಿಸಿದ್ದರು. ಈ ಸ್ಥಳ ನಿಜಕ್ಕೂ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸ್ಪೂರ್ತಿ ಧಾಮವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಅವನು ವಿವರಿಸುತ್ತಾನೆ.
ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲಾ ಸಂತರಿಗೆ ಚಿತ್ರಿಸಿದ ನಂತರ, ನಾರದನು ಸಂತರ ಸಹಾಯದಿಂದ “ದೇವತೀರ್ಥ” ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಮತ್ತೊಂದು ಸರೋವರವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದನು. ನಂತರ ಅವರು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಗಣಪತಿಯೊಂದಿಗೆ ಇತರೆ ದೇವರುಗಳನ್ನು ಕೂಡ ಕರೆತರಲು ಮುಂದಾದರು. ಸಂತರು ಕುಂಜರಣ್ಯದಲ್ಲಿ ಕೈಗೊಂಡ “ಪೂಜೆ” ಯಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳಲು ನಾರದರು ಬ್ರಹ್ಮ, ವಿಷ್ಣು ಮತ್ತು ಮಹೇಶ್ವರರನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಿದರು. ಅಡೆತಡೆಗಳ ನಿವಾರಣೆಗಾಗಿ ಪಾರ್ವತಿಯ ಮಗ ಗಣಪತಿಯನ್ನು ಸಂತರ ಬಳಿಗೆ ಕಳುಹಿಸಲು ಪಾರ್ವತಿಯನ್ನು ನಾರದನು ವಿನಂತಿಸಿಕೊಂಡನು.
ನಂತರ ಗಣಪತಿಯು ಸೇರಿದಂತೆ ಇನ್ನುಳಿದ ದೇವರುಗಳು ಕೂಡ ಪೂಜೆಗೆ ಬಂದು ಕುಳಿತರು. ಮಹಾನ್ ಸಂತರು ಮತ್ತು ಸ್ವರ್ಗೀಯರು ಗಣಪತಿಯನ್ನು ಸ್ತುತಿಸಿ ಸ್ತೋತ್ರಗಳನ್ನು ಪಠಿಸಿದರು. ಭವ್ಯವಾದ ಪೋಷಾಕು ತೊಟ್ಟಿದ್ದ ಗಣಪತಿಯು ತನ್ನ ಒಂದು ಕೈಯಲ್ಲಿ “ಮೋದಕ” ಮತ್ತು ಇನ್ನೊಂದು ಕೈಯಲ್ಲಿ “ಪದ್ಮ”ವನ್ನು ಹಿಡಿದಿದ್ದನು.
ಸಂತರು ತನ್ನ ಮೇಲೆ ತೋರಿಸಿದ ಅಪಾರವಾದ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಸಂತುಷ್ಟನಾದ ಗಣಪತಿಯು ತನ್ನ ಭಕ್ತರ ಇಷ್ಟಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುವ ಬಯಕೆಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದನು. ಇತರ ದೇವರುಗಳನ್ನು ಗೌರವಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಸಮಾನವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಯಿತು. ಅವರು ತಮ್ಮ ಆರಾಧಕರನ್ನು ಸಹ ಆಶೀರ್ವದಿಸಿದರು. ಇತರ ದೇವರುಗಳು ತಮ್ಮ ಮೂಲ ಸ್ಥಳಗಳಿಗೆ ಹೋಗಲು ಮನವಿಯನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಂಡರು. ಗಣಪತಿಯು ತನ್ನ ಭಕ್ತರ ಇಷ್ಟಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದನು. ದೇವರುಗಳು ತಮ್ಮ ಸರ್ವಜ್ಞ ಶಕ್ತಿಯ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ಅಲ್ಲಿ ಸುತ್ತುವರಿದಿರುವ ವಿವಿಧ ಸರೋವರಗಳಲ್ಲಿ ಬಿಡುವಂತೆ ಸೂಚಿಸಿದರು. ಈ ಪುರಾಣದ ಪ್ರಕಾರ, ಗಣಪತಿಯು ಈಗ ಇಡಗುಂಜಿ ಎಂದು ಹೆಸರಾಗಿರುವ ಕುಂಜರಣ್ಯದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದ್ದಾನೆ ಎನ್ನುವ ನಂಬಿಕೆಯಿದೆ. ಇಂದಿಗೂ ಕೂಡ ಇಲ್ಲಿನ ಗಣೇಶನು ತನ್ನನ್ನು ಬೇಡಿಬಂದ ಭಕ್ತರ ಕೈ ಬಿಡಲಾರ ಎನ್ನುವ ನಂಬಿಕೆಯಿದೆ.